Kanıksama, bir durumun, olayın veya davranışın tekrarlanan maruz kalma sonucunda normal, doğal veya kabul edilebilir olarak algılanması veya kabul edilmesidir. Bu terim, olumlu veya olumsuz olaylar için kullanılabilir ve genellikle tekrar eden deneyimler sonucunda duyarsızlaşma veya duygusal tepkilerin azalması anlamında kullanılır.
Kanıksama, psikolojik ve sosyolojik bağlamlarda önemli bir kavramdır. Örneğin, sürekli maruz kalınan stres, insanların stresli olaylara tepki verme düzeylerini azaltabilir ve olumsuz etkilerin hissedilmesini engelleyebilir. Bu durum, kişinin kendi yaşamını olumsuz yönde etkileyen stres faktörlerini zamanla normalleştirme eğilimine girdiği “stres kanıksaması” olarak adlandırılır.
Bir başka örnek, sürekli şiddet içeren medya içeriğine maruz kalan kişilerin şiddet eylemlerine duyarsızlaşması ve şiddeti daha az rahatsız edici olarak algılamasıdır. Bu, “şiddet kanıksaması” olarak adlandırılır.
Kanıksama, bir savunma mekanizması olarak da işlev görebilir ve kişilerin travmatik veya rahatsız edici deneyimleri zihinsel olarak işlememesine yardımcı olabilir. Ancak, uzun süreli ve yoğun bir şekilde kanıksama yaşamak, psikolojik ve duygusal sağlık açısından olumsuz sonuçlara yol açabilir.