Eksitatör (aşırı uyaran), sinir sistemini uyaran, harekete geçiren veya hücresel aktiviteyi artıran bir uyarıcı veya ajanı ifade eder. Bu terim, sinir hücreleri ve sinir sistemi üzerindeki etkileri açısından sıklıkla kullanılır.
Sinir hücreleri (nöronlar), elektriksel olarak uyarıldıklarında elektrik sinyalleri üretirler. Eksitatörler, nöronların hücre zarında bulunan özel moleküller veya iyon kanalları aracılığıyla nöronları aktive eder ve sinir iletimini teşvik eder. Bu, nöronların diğer hücrelerle iletişim kurmasını ve sinirsel sinyallerin sinir ağlarında yayılmasını sağlar.
Eksitatörler, sinir sistemi işlevinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Nörotransmitter adı verilen kimyasal haberciler, sinaps adı verilen nöronlar arası bağlantılarda eksitatör olarak veya inhibitör olarak işlev görebilir. Eksitatörler, kasların kasılmasını ve bir dizi diğer sinirsel aktiviteyi düzenlemede önemlidir.
Bununla birlikte, bazı durumlarda aşırı uyaran veya aşırı uyarıcı etkiler zararlı olabilir. Örneğin, nöbetler veya sinir hücreleri üzerinde zararlı etkilere yol açabilecek diğer nörolojik bozukluklar, nöronların aşırı uyarılmasından kaynaklanabilir. Bu tür durumlar, dengeli ve düzenli sinirsel iletişimi sağlamak için inhibitörlerin de önemli olduğunu gösterir.